ترس، استرس و فشارهای روحی درد امروز جوامع صنعتی و در حال توسعه است؛ طبق اعلام انجمن افسردگی و اضطراب آمریکا، ۴۰ میلیون نفر از مردم این کشور درگیر این عارضه روانی هستند.

​

چکیده مصاحبه پژوهشی: 

-  استرس و اضطراب طبيعي: نگراني واقع بينانه، موثر و كارساز است و به فرد كمك­ مي­ كند تا خود را براي مقابله با خطر و چالش ها آماده سازد.

- استرس و اضطراب کاملاً طبیعیه و باید توسط خود فرد مدیریت و کنترل شود.

- استرس باعث می­ شود که فرد در شرايط سخت درست عمل کند.

- استرس و اضطراب مضر: در صورتی که اضطراب، تداوم داشته باشد و بر عملكرد ما تاثير منفي بگذارد، نياز به درمان دارد.

- داشتن هدف و معنا، خودباوری، در حال زندگی کردن، شوخ طبعی، شرکت در فعالیت های اجتماعی، برنامه ریزی فعالیت تفریحی، سازماندهی کارها، اولویت ­بندی و عدم رقابت جویی مفرط از راه ­هاي موثر کاهش و مدیریت استرس و اضطراب  است.

 پژوهش خبری صداوسیما: ترس، استرس و فشارهای روحی درد امروز جوامع صنعتی و در حال توسعه است؛ طبق اعلام انجمن افسردگی و اضطراب آمریکا، ۴۰ میلیون نفر از مردم این کشور درگیر این عارضه روانی هستند. در زندگی روزمره مواردی همچون "ترافیک، کارهای ناتمام و عقب افتاده، مشکلات خانوادگی، بیمار شدن، امتحانات و مسائل شغلی" همگی باعث به وجود آمدن استرس در فرد می‌شود. متاسفانه استرس طولانی مدت و کنترل نشده باعث بروز مشکلات جسمی و روحی فراوانی برای فرد می شود. اضطراب یکی از شایع‌ترین مشکلات سلامت روان است و تقریبا احتمال ابتلای تمامی افراد به آن وجود دارد. به اين بهانه در مصاحبه پژوهشی با دكتر منصوره فضيلتي، دكتراي تخصصي كودك و خانواده موضوع: « استرس و اضطراب خوب یا بد­؟! » را با طرح سئوالات زير مورد بررسي و واکاوي قرار داديم:

1.اضطراب چيست؟  

دكتر منصوره فضيلتي: دكتراي تخصصي كودك و خانواده: اضطراب، يك واكنش هيجاني منفي ناخوشايند در مورد يك رويداد(تهديد) احتمالي آتي­ است. همه­ افراد در بسياري از موقعيت­ ها در زندگي روزمره به طور طبيعي احساس اضطراب را تجربه مي­ كنند. اكثر رفتارهاي اضطرابي كاملا طبيعي و به صورت واكنش­ هاي سازگارانه است و به ما كمك مي ­كند تا در شرايط دشواري كه برايمان پيش­ مي ­آيد؛ درست عمل كنيم. در اضطراب طبيعي نگراني واقع بينانه، موثر و كارساز است و به فرد كمك­ مي­ كند تا سيستم مقابله ­اي خود را براي مقابله با خطر آماده كند. اضطراب به فرد هشدار مي­ دهد كه خطري در راه است. وقتي نگرانيم (در اضطراب طبيعي) احتياط مي ­كنيم و يا از خطر دوري مي­ كنيم يا تمهيدات لازم را براي مقابله با آن فراهم مي­ كنيم. و اين به حفظ بقاي ما كمك مي ­كند.

2- اضطراب،  ترس و استرس چه تفاوت ­ها و شباهت ­هايي با هم دارند؟

دكتر منصوره فضيلتي: دكتراي تخصصي كودك و خانواده: ترس در واكنش به خطري مشخص و بيروني است. در حالي كه منشا اضطراب نامعلوم، دروني و مبهم است. استرس احساس تحت فشار بودن در حالت اضطراب يا ترس است. استرس به واکنش طبیعی بدن در برابر عوامل محرک، تغییرات، فشارهای درونی یا بیرونی گفته می‌شود. این عوامل در شرایط مختلف سبب بر هم خوردن تعادل بدن می‌شوند و بدن برای مقابله با این حالت، هوشمندانه تلاش می‌کند تا تعادل از دست رفته را بازگرداند.  

3.چه نوع اضطرابی مضر است؟

دكتر منصوره فضيلتي: دكتراي تخصصي كودك و خانواده: زماني كه اضطراب بسيار شديد مي­ شود يا ميزان آن با موقعيت تناسب ندارد(نگراني بيش از حد در مورد سلامتي)، براي فرد مشكل ايجاد مي ­كند؛ يعني نگراني باعث رنج دائمي فرد مي­ شود؛ تا جايي كه فرد نمي­ تواند به زندگي روزمره خود بطور عادي ادامه دهد. در اينجا به اين نوع اضطراب، اضطراب مرضي يا اختلال اضطرابي مي­ گوييم؛ كه يك حالت برانگيختگي شديد است كه با نگراني مفرط و ترديد دائمي همراه است.يعني تا حدي زياد شود كه بر عملكرد خانوادگي­، شغلي و تحصيلي فرد اثر بگذارد.در اين صورت بايد درمان شود.

4. استرس و اضطراب در روابط بين فردي چگونه است؟

دكتر منصوره فضيلتي: دكتراي تخصصي كودك و خانواده: هر­یک از ما نقش­هایی را ایفا می­ کنیم، گاهی بین این نقش ­ها تضادهایی وجود دارد. گاهی هم مشخص نبودن نقش باعث فشار می‌شود؛ گاهی تعداد نقش­ هایی که باید ایفا کنیم، زیاد و از توان ما خارج است. مسؤولیت زیاد نیز خودش فشارزا است. یکی دیگر از عوامل فردی سن فرد است. افراد مسن به دلیل تجربه بیشتر فشار کمتری متحمل می‌شوند. شواهد زيادي وجود دارد كه رقابت نه تنها در ورزش ­هاي بدني بلكه در فعاليت ­هاي ميان فردي، مثل بحث­ ها و مذاكرات، باعث انگيختگي خودكار و استرس زيادي­ مي­ شود. نتايج پژوهش ­ها نشان مي ­دهد نياز به عملكرد خوب و نياز به موفقيت از منابع اصلي استرس است.

نشانه­ های فرد مضطرب  

​

5. چطور مي شود هم فردي معمولي بود(ترين نبود) و هم مضطرب نبود؟

دكتر منصوره فضيلتي: دكتراي تخصصي كودك و خانواده: همانطور كه قبلا ذكر شد سطح بهينه ­اي از اضطراب براي عملكرد خوب و حيات انسان لازم است. نكته قابل تامل در مورد اضطراب اين است كه در اضطراب نگراني ­ها معطوف به آينده است، يعني فرد در واكنش ­هاي اضطرابي نگران اين است كه اتفاقي در آينده بيفتد و دائم در­ آينده سير مي ­كند. پس بايد ياد بگيريم و تمرين كنيم در زمان حال زندگي كنيم. اینکه تا چه حد نگران چیزهایی می‌شويم که اتفاق نیفتاده و احتمالا هرگز رخ نخواهد داد بسيار آزاردهنده است. وقتی در زمان حال زندگی می‌کنيم، آرامش و تمرکز خاصی در ذهن خود احساس مي­ كنيم. زندگی در لحظه به معنی آن است که اجازه بدهیم گذشته عبور کند و به آینده اعتماد کنیم. اگر ما مثبت و به زمان حال خوش­بین باشیم، آینده ما نیز مثبت و امید بخش خواهد بود.

6.عوامل اضطراب زا کدام است؟

 ​

7. اضطراب بيش از حد باعث چه آسیب ­ها و اختلالات رفتاري مي شود؟

 ​

8. راه هاي موثر کاهش و مدیریت استرس و اضطراب چيست؟

 ​

9. آیا می توان انتظار داشت که در روابط بين فردي ، رضایت همه را بدست آورد؟

 دكتر منصوره فضيلتي: دكتراي تخصصي كودك و خانواده: هیچ وقت نمی ­توانيم همه کسانی را که با آنها در تعامل هستيم را راضی کنیم. اگر بیش از توان­مان برای خواسته ­های دیگران تلاش کنیم فرصت کافی برای تحقق نیاز­های خود را نخواهیم داشت. در اينجا لازم است به تمايز بين مهرطلبي و مهرباني اشاره كنيم. وقتی به کسی مهربانی ‌کنیم که طالب آن است، هم در خودمان و هم در فرد مقابل احساس خوب و مثبت ایجاد می‌شود اما در مهرطلبی اصولا نیاز طرف دیگر مطرح نیست. اولین نتيجه­ منفي مهرطلبی، افسردگی و اضطراب است؛ چون فرد در نقطه‌ای به این واقعیت می‌رسد که هرقدر خوبی کند، دیگران همان‌قدر به او خوبی نمي­ کنند، پس دنیا را نامنصفانه قضاوت می‌کند و ناامید می‌شود و این ناامیدی احساس عدم امنیت، افسردگی و اضطراب را در فرد به وجود مي آورد.

کلام آخر   

از آنجايي كه استرس بخش اجتناب ناپذیر زندگی ماست و بر عملکرد و رفتار ما تاثیر می ­گذارد و در صورت تداوم عامل زمینه­ ساز و آشكار ساز بسياري از بیماری­هاست و بر همه­ جنبه ­ها و حيطه ­هاي زندگي ما تاثير دارد و باعث بسیاری از آسیب ­های اجتماعی می ­شود؛ بايد عوامل استرس زا را شناسايي كرده و در حد امكان آنها را تعديل كنيم. در مورد رويدادها­يي كه خارج از كنترل ما هستند، پذيرش این مساله به ما كمك مي­كند تا در مورد آنها استرس كمتري داشته باشيم.

خیلی از افراد می ­پرسند: چطور استرس نداشته باشیم؟ آیا می ­شود استرس را از زندگی حذف کرد؟ استرس خوب یا بد است؟ آیا با دارو می ­شود استرس را کنترل کرد؟ اولین اقدام این است که سوال: چطور استرس را مدیریت کنیم؟ را با سوال: چطور استرس نداشته باشیم؟ را جایگزین کنیم! وقتی می­ پرسیم چطور استرس نداشته باشیم؛ به صورت کاملاً ناخودآگاه فکر می­ کنیم؛ وجود استرس برای بدن بسیار خطرناک و کشنده است. ولی وقتی می ­پرسیم چطور استرس را کنترل یا مدیریت کنیم؛ قبول می­ کنیم که استرس وجود دارد و کاملاً طبیعی است. می­ پذیریم که بدن ما بسیار هوشمند است و دنبال راهکارها و تکنیک ­هایی برای مدیریت و کنترل استرس خواهیم بود. با عوض کردن سوالات خودمان می­توانیم زندگی خودمان را نیز عوض کنیم. و مهارت ارتباطی خود را بالاتر ببریم.

منبع: Iribnews